Narodziny instrumentów pochodnych

Instrumenty pochodne pojawiły się na rynku finansowym w większym wolumenie w latach 70-tych. Powodem ich wprowadzenia był wzrost zmienności kursów walutowych, stóp procentowych, cen akcji oraz cen surowców obserwowany w tym okresie na rynkach światowych. Zwiększona zmienność cen instrumentów finansowych zwiększa ryzyko inwestowania w te instrumenty finansowe.

instrumenty pochodne zostały wprowadzone właśnie w celu ograniczenia ryzyka. Wykorzystano tu istniejące modele, ponieważ instrumenty pochodne otwarte na towary były kiedyś przedmiotem obrotu na towarach – ich rolą było ograniczanie ryzyka związanego ze zmianami cen towarów, a przede wszystkim ochrona przed wzrostem lub spadkiem cen towarów.

Symbol instrumentu pochodnego

Instrument pochodny to instrument finansowy, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu finansowego zwanego aktywem bazowym. Instrumentem docelowym jest czasami fizyczny instrument finansowy, taki jak akcje, obligacje lub waluta. Nierzadko jednak instrumentem podstawowym jest indeks pochodzący z rynku finansowego – np. indeks WIG20 Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Trzy główne cele stosowania instrumentów pochodnych to:
Ochrona (czasami używany jest angielski termin hedging)
Dzieje się tak, gdy firma jest narażona na ryzyko rynkowe (na przykład ryzyko cen akcji), a wykorzystanie instrumentów pochodnych umożliwia . zmniejszyć lub nawet wyeliminować to ryzyko.

Spekulacja

Spekulacja instrumentami pochodnymi ma miejsce, gdy jedyną transakcją jednostki (gospodarczej) jest kupno lub sprzedaż instrumentu pochodnego. Spekulant oczekuje więc dochodu z tej transakcji, ale jednocześnie podejmuje ryzyko wynikające ze wzrostu lub spadku wartości instrumentu pochodnego (pośrednio jest to ryzyko wynikające ze wzrostu lub spadku wartości instrumentu bazowego instrument).

Arbitraż

Występuje, gdy podmiot (gospodarczy) dokonuje dwóch lub więcej transakcji z wykorzystaniem instrumentu pochodnego i instrumentu bazowego w celu uzyskania dochodu bez ryzyka i dodatkowych kosztów. Istnieje wiele różnych rodzajów instrumentów pochodnych.

Klasyfikacja instrumentów pochodnych na podstawie relacji między stronami umowy
Każdy instrument pochodny jest umową między dwiema stronami. Ze względu na relacje pomiędzy tymi stronami rozróżniamy:
futures (i giełdy) – są to instrumenty „symetryczne”, w których obie strony przyjmują zobowiązania.
opcje – są to instrumenty „asymetryczne”, gdzie jedna strona nabywa prawo, druga przejmuje obowiązek (więcej informacji o opcjach)
Klasyfikacja instrumentów pochodnych na podstawie aktywa bazowego
Kilka grup instrumentów pochodnych można wyróżnić możliwością identyfikacji wielu. rodzaje instrumentów bazowych, z których „pochodne” są instrumenty pochodne. Według tego kryterium do najważniejszych grup instrumentów pochodnych należą:
instrumenty pochodne na akcje (instrumenty pochodne na akcje) – tutaj głównym instrumentem są akcje spółki;
indeksy giełdowe (indeksowe instrumenty pochodne) – tutaj głównym instrumentem jest indeks giełdowy, najczęściej indeks giełdowy;
walutowe instrumenty pochodne (walutowe instrumenty pochodne) – tutaj głównym instrumentem jest waluta;
instrumenty pochodne na stopę procentową – tutaj głównym instrumentem jest stopa procentowa rynku finansowego lub instrument dłużny, taki jak obligacja lub obligacja rządowa.

Definicja kontraktu futures i jego rodzaje

Kontrakt futures to instrument finansowy będący rodzajem kontraktu pomiędzy kupującym a sprzedającym, w którym sprzedawca zobowiązuje się sprzedać określony składnik aktywów bazowych w określonym dniu po określonej cenie. Cena, po której strony będą handlować w przyszłości, nazywana jest ceną futures, a data, w której strony muszą handlować, to data rozliczenia lub data dostawy.

Większość kontraktów terminowych jest rozliczana w gotówce – tylko kilka procent kontraktów rozliczanych jest poprzez dostawę instrumentu bazowego. Kontrakty terminowe notowane na GPW rozliczane są w gotówce. Kontrakty futures notowane są w systemie notowań ciągłych. Inwestorzy mogą wysyłać zlecenia kupna i sprzedaży na takich samych zasadach jak inne papiery wartościowe.
Inwestorzy handlujący na rynku kontraktów terminowych mają różne poglądy na kształtowanie się ceny instrumentu bazowego.

Kiedy inwestor kupuje kontrakt futures, oczekuje, że instrument bazowy wzrośnie, podczas gdy sprzedając kontrakt futures, jego przewidywania dotyczące zachowania instrumentu bazowego są odwrotne. Zysk osiąga strona, której przewidywania dotyczące wartości instrumentu bazowego były prawidłowe.
Cena kontraktu jest wskazana w punktach, a cenę ustala się poprzez pomnożenie kursu wymiany przez pomnożenie. Dla kontraktów na WIG20 mnożnik wynosi 20 zł. Przykładowo przy cenie kontraktu 2050 punktów cena wynosi

1 000 zł (2050 punktów x 20 zł).
Kontrakty notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w czterech seriach:
H – marzec
M – czerwiec
U – wrzesień
Z – grudzień

Inwestorzy mogą zawierać transakcje trzema seriami kontraktów z terminami wykonania (realizacji) przez trzy kolejne dni w miesiące cyklu marzec, czerwiec, wrzesień i grudzień. Ostatnim dniem notowań każdej serii jest trzeci piątek odpowiedniego miesiąca dostawy.
Nazwa kontraktu ma następującą strukturę:
FW20krr20
Gdzie:
F – rodzaj instrumentu,
W20 – skrót instrumentu bazowego,
k – kod określający miesiąc wykonania kontraktu, tj. jego seria,
aa. dwie cyfry roku wykonania
20 – wartość współczynnika

Aby otworzyć pozycję w kontrakcie terminowym, musisz kupić lub sprzedać ten instrument. Pozycję taką możemy utrzymać do dnia realizacji kontraktu lub wyjść z rynku zamykając pozycję. Jeżeli otworzyliśmy pozycję długą na kontrakcie terminowym, to aby ją zamknąć musimy sprzedać kontrakt z tym samym parametrem wykonania. Jeżeli natomiast otworzyliśmy krótką pozycję, należy zakupić odpowiedni kontrakt futures, aby zamknąć pozycję.

Inwestor otwierający rachunek za pośrednictwem pośrednika i zamierzający działać na rynku kontraktowym otrzymuje Numer Klasyfikacyjny Klienta (NKK), nadawany przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych KDPW. Inwestor, który kupuje lub sprzedaje kontrakt, musi dostarczyć do biura gwarancję przeciwko kontrahentowi transakcji. Minimalną wartość depozytu określa Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, który bada i gwarantuje wszystkie transakcje na rynku. Wartość kaucji dla poszczególnych kontraktów ustalana jest jako procent wartości kontraktu. Ponieważ wartość depozytu to tylko ułamek wartości transakcji, mówi się, że kontrakty terminowe mają dużą dźwignię. Pozwala na osiągnięcie wielkich zysków przy niewielkiej kwocie pieniędzy, którą jest tylko depozyt. Zyski i straty (w procentach) z inwestycji dokonanych na rynku terminowym są mnożone przez te osiągnięte na rynku spot.

Kontrakt terminowy to kontrakt, w którym jedna ze stron zobowiązuje się kupić, a druga sprzedać określoną ilość aktywów po określonej cenie w określonym czasie w przyszłości. Kontrakty są przedmiotem obrotu na codziennych giełdach, dzięki czemu obie strony transakcji nie muszą czekać na wygaśnięcie kontraktu, aby wykonać taką transakcję.

Kontrakty futures to instrumenty standardowe. Oznacza to, że giełda określa „standard” każdego kontraktu, czyli tzw. jakiego rodzaju aktywa odpowiada, ile aktywów dotyczy i jak długo trwa dana umowa. (Informacje o kontraktach GPW)

Wielkość i wartość. Kontrakty terminowe

Kontrakty na indeksy giełdowe, akcje, obligacje oraz pary walutowe są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W przypadku akcji umowa może obejmować np. 100 akcji danej spółki. W przypadku indeksu nie jest podany jego rozmiar, ale określony jest „mnożnik”. Na przykład 10 lub 20-krotność wartości indeksu. W walutach wielkość kontraktu to wartość nominalna waluty, np. 10 000 euro.
Znając wielkość kontraktu lub mnożnik, jego wartość jest łatwa do obliczenia. W kontrakcie giełdowym jest to np. 100 akcji pomnożone przez aktualną cenę, w przypadku indeksu jego wartość przez mnożnik, w przypadku waluty aktualny kurs danej waluty pomnożony przez nominalny. wartość określona w umowie. część standard umowy.

Marża (Dźwignia)

Ponieważ umowa zazwyczaj obejmuje większą kwotę danego aktywa, jego wartość może wynosić kilka, kilka, a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Uczestnicy rynku nie muszą płacić pełnej wartości kontraktu, a jedynie jego część, tj. Margines Na GPW wartość depozytów ustala Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Zwykle stanowią kilka lub kilkanaście procent całkowitej wartości zamówienia.
Obecność depozytu obejmuje mechanizm lewarowania, rodzaj pożyczki, która pozwala uczestnikom zarobić znacznie więcej swoim kapitałem. Dźwignia działa nawet przy stratach.

Załóżmy, że współczynnik kontraktu indeksowego wynosi 20 zł, a wartość indeksu to 3000 punktów. Wartość całego kontraktu to 3000*20 zł, czyli 60 000 zł. Kaucja wynosi 10 proc. wartości umowy, tj. 6000 zł. Jeśli wartość indeksu zmieni się o 1 proc. i wzrośnie do 3030 punktów, wartość całego kontraktu wzrośnie do 60 600 zł. Te 600 zł to zysk lub strata właściciela kontraktu.

Pozycje długie i krótkie

Ponieważ kontrakt futures jest kontraktem obejmującym wyłącznie przyszłe zobowiązanie, każdy może kupić (zobowiązać się do nabycia składnika aktywów w przyszłości) lub sprzedać (zobowiązać się do przeniesienia tego składnika aktywów w przyszłości). Kupno kontraktu nazywamy otwarciem długiej pozycji, a jego sprzedaż nazywamy otwarciem krótkiej pozycji. Nabywca kontraktu chce, aby cena wzrosła – wtedy jego działanie przyniesie zysk. Sprzedawca kontraktu chce, aby cena spadła – tylko wtedy odniesie zysk. W poprzednim przykładzie kupujący otrzymał 600 zł (minus prowizja), a sprzedający 600 zł (plus prowizja).

Zamknięcie pozycji

Aby zamknąć kontrakt przed terminem, transakcja musi zostać anulowana o tę samą kwotę. Kupujący (długi posiadacz) musi sprzedać kontrakt, a sprzedający (krótki posiadacz) musi kupić kontrakt.
Zadania są również automatycznie zamykane po wygaśnięciu umów. Następnie następuje automatyczne rozliczenie gotówkowe pomiędzy posiadaczami długich i krótkich pozycji. Na GPW nie ma fizycznego układu kontraktów, tj. faktyczne przeniesienie przedmiotu umowy (akcje, waluta, indeks). Na rynku światowym większość kontraktów opłacana jest gotówką. Niewielka część, głównie kontraktów rolnych lub towarowych, dotyczy fizycznej dostawy.

Rozliczenia dzienne

W przeciwieństwie do rynku giełdowego, gdzie inwestor nie musi przygotowywać się do wydawania gotówki po zakupie, proces rozliczenia kontraktów terminowych wygląda nieco inaczej. Obowiązuje dzienny mechanizm bilansowania zysków i strat, tzw. wartość rynkowa (równanie rynkowe). Zyski i straty wszystkich posiadaczy długich i krótkich pozycji są obliczane na podstawie dziennego kursu rozliczeniowego (zwykle ceny zamknięcia). W przypadku strat naliczane są od marży. Dzieje się to do pewnego limitu (tzw. kaucja obowiązkowa). Jeśli strata spadnie poniżej tego limitu, właściciel kontraktu musi dopłacić dodatkowe pieniądze i dodać marżę do pierwotnej wartości. Jeśli nie może tego zrobić, jego pozycja zostanie natychmiast zamknięta.

Wygaśnięcie kontraktów i serii

Kontrakty dla każdego konkretnego instrumentu wymienione są w seriach, co oznacza, że ​​różnią się datą wygaśnięcia. Terminy wyznacza giełda (np. trzeci piątek ostatniego miesiąca każdego kwartału). Z reguły najczęściej przedmiotem obrotu są kontrakty z najbliższą datą wygaśnięcia. Jednak tuż przed terminem biznes przechodzi do kolejnej serii.

Ceny terminowe i spot

Przyszłe ceny zależą od instrumentu bazowego, ale mogą się różnić. Im dłuższy czas do końca umowy, tym różnica może być większa. W zależności od rodzaju kontraktu, czy jest to akcja, indeks, waluta czy towar, jego wartość nominalna obejmuje koszt pieniądza, odsetki, dywidendy czy koszty przechowywania. W praktyce rzeczywiste ceny umowne mogą z wielu powodów odbiegać od wartości teoretycznej. Te różnice ratingowe są czasami wykorzystywane przez różnych uczestników rynku, którzy polegają na tym, że nawet jeśli różnice te nie zostaną skorygowane, jego cena będzie taka sama jak cena instrumentu bazowego w dniu wygaśnięcia kontraktu.

Kontrakty futures są często utożsamiane z kontraktami CFD (kontrakty na różnicę). Chociaż te dwa rodzaje instrumentów pochodnych są podobne, nie należy ich uważać za synonimy. Zacznijmy jednak od podobieństw między dwoma typami kontraktów.

Zarówno kontrakty futures, jak i CFD są instrumentami pochodnymi, tj. opierają się na instrumentach bazowych (np akcje, indeksy, towary). W obu przypadkach stosowana jest dźwignia. Istnieje możliwość sprzedaży krótkiej i długiej, co jest grą odgórną.

Teraz spójrzmy na różnice:

Futures są regulowane, a CFD są bez recepty. Są one przedmiotem obrotu u brokera typu Market Maker – nasze transakcje nie są akceptowane na szerokim rynku. Tym samym kontrakty terminowe mogą wpływać na podaż i popyt danej giełdy, czyli tzw. wartość poszczególnych aktywów. Inwestorzy często podążają w kierunku kontraktów terminowych. Kontrakty CFD nie mają wpływu na rynek, ponieważ są one przedmiotem obrotu wyłącznie u Twojego brokera. Futures wymagają wyższego depozytu zabezpieczającego niż CFD. Przy CFD płacisz za utrzymanie pozycji (punkty wymiany), a w przypadku kontraktów futures nie ma opłat za wymianę. Kontrakty terminowe mają datę wygaśnięcia, która nie może być automatycznie przedłużona. Jest to możliwe w przypadku CFD.